PB | Leave no one behind – voor een rechtvaardig transitiebeleid in België

Op dinsdag 24 mei 2022 gaf de federale minister van Klimaat, Milieu, Duurzame Ontwikkeling en de Green Deal, Zakia Khattabi, in aanwezigheid van meer dan 200 belanghebbenden het startschot voor de werkzaamheden van de Staten-Generaal voor Rechtvaardige Transitie. Centraal stond de voorstelling van het nieuwe experten panel dat hierop zal werken. De rechtvaardige transitie heeft als doel om de ecologische transitie naar duurzame ontwikkeling te begeleiden en hierbij niemand achter te laten. Het gaat erom op een geïntegreerde manier te voldoen aan een viervoudige eis: het antwoord op de fundamentele behoeften van de bevolking (zoals voedsel, huisvesting en gezondheidszorg), de inachtneming van de planetaire grenzen (zoals het klimaat, de biodiversiteit en het water), het boosten van de burgerparticipatie, en het garanderen van sociale rechtvaardigheid.

“Daarom moeten de beleidsmaatregelen worden gepland en uitgevoerd die nodig zijn om ervoor te zorgen dat deze twee doelstellingen - milieubescherming en sociale bescherming - elkaar wederzijds versterken”

Zakia Khattabi

De rechtvaardige transitie kan alleen slagen dankzij een brede en langdurige maatschappelijke dialoog. Bij deze dialoog moeten burgers, academici, leden van het maatschappelijk middenveld en overheidsinstanties worden betrokken. In dit perspectief wenst minister Khattabi de voorbereidende werkzaamheden te verzekeren om vorm te geven aan de federale bijdrage aan de Nationale Conferentie voor een rechtvaardige transitie, die in het regeerakkoord is opgenomen.

Op 24 mei 2022 kondigde de minister dan ook de start van deze werkzaamheden aan door de betrokken actoren samen te brengen: vakbonden, ondernemingen, verenigingen, vertegenwoordigers van de strijd tegen armoede, jongeren, administraties, adviesraden en ministers van de federale regering en de gefedereerde entiteiten, in aanwezigheid van de pers.

Tijdens dit evenement kwam het beleid van een rechtvaardige transitie op Europees en Spaans niveau aan bod, met interventies van de vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans, verantwoordelijk voor de Europese Green Deal, van de Spaanse minister van rechtvaardige overgang Teresa Ribera en van professor Jan Rotmans, Nederlands specialist in het management van transities. De heer Timmermans herinnerde eraan dat “de overgang rechtvaardig zal zijn of niet” en minister Ribera drong aan op de noodzaak om de rechtvaardige transitie te integreren in het hart van het klimaatbeleid.

Minister Zakia Khattabi lichtte haar werkvoorstellen voor de komende twee jaar toe en kondigde de oprichting aan van een experten panel. Dit comité wordt voorgezeten door de professoren Cantillon en Hudon. Met inachtneming van gender- en taalkundige pariteit is het samengesteld uit 22 deskundigen uit de volgende domeinen: sociaal recht, economie, democratische innovatie en aard- en milieuwetenschappen. Haar opdracht zal bestaan uit :

de publicatie van een rapport ter attentie van de minister en de Belgische instellingen (alle entiteiten) tegen de lente van 2023. Dit rapport zal een antwoord moeten geven op de vraag “hoe de rechtvaardige transitie in België te organiseren en implementeren” en zal worden gepubliceerd als wetenschappelijke bijdrage aan de Nationale Conferentie
de minister adviseren over haar Just Transition-beleid
zorgen voor publiciteit en verspreiding van het comités werkzaamheden
begeleiden van de plaatsing van de rechtvaardige transitie op de Europese en internationale agenda, met het oog op het Belgische voorzitterschap van de EU in 2024.