Beleidsnota 2023
Op maandag 28 november heeft de federale minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en de Green Deal, Zakia Khattabi, haar algemene beleidsnota voor het jaar 2023 voorgesteld aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Deze nota werd voorgesteld in een klimaat van urgentie.
In 2019 berichtte IPBES in een mondiaal evaluatieverslag over biodiversiteit en ecosysteemdiensten dat 75% van de terrestrische milieus en 40% van de mariene milieus ernstig zijn veranderd door menselijke activiteiten. De helft van de koraalriffen is in de afgelopen 30 jaar verdwenen, de soortenrijkdom van insecten is 41% afgenomen, 100 miljoen hectare tropisch bos is tussen 1980 en 2000 gekapt en meer dan 85% van de draslanden zijn sinds het begin van het industriële tijdperk vernietigd. Vorige maand bevestigde WWF’s Living Planet Report dat de toestand van de wereldwijde biodiversiteit alarmerend is en dat de zesde massale uitsterving van soorten aan de gang is. In de afgelopen vijftig jaar zijn gewervelde soorten met 69% afgenomen. Het rapport waarschuwt ook dat als we er niet in slagen de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C, de klimaatverandering de komende decennia de belangrijkste oorzaak van het verlies aan biodiversiteit zal worden. Ook op dit domein is de huidige situatie niet gunstig. In oktober publiceerde het Klimaatagentschap van de Verenigde Naties (UNFCCC) hun rapport waaruit blijkt dat, hoewel de landen de curve van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen naar beneden buigen, deze inspanningen nog steeds onvoldoende zijn om de stijging van de mondiale temperatuur te beperken tot 1,5 graad tegen het einde van de eeuw.
Zakia Khattabi: "Deze situatie vereist een grondig beheer en een globaal, systemisch en structureel antwoord! We moeten afstand nemen van het besturen in silo’s en deze inruilen voor een effectieve bestuurscultuur van monitoring en evaluatie. Een aantal voorbeelden hiervan zijn; de Klimaatgovernance met haar 39 routekaarten en 10 prioritaire actieterreinen ( o.a. belastingen en financiën, energie, vervoer en mobiliteit, enz.), de lancering van het federale initiatief BiodiversiScape waarbij een beheer van de biodiversiteit van federale landgoederen, eigendommen en infrastructuren wordt voorzien of het proces van de SDG's waarbij de verschillende beleidsnota's worden gescreend om ervoor te zorgen dat zij voldoen aan de doelstellingen van duurzame ontwikkeling. Voor mij is het cruciaal dat deze doelen het kompas zijn voor het federale beleid.
Van de vele initiatieven die door de minister en haar kabinet zullen worden geleid, zijn hier telkens drie prioriteiten verdeeld over de bevoegdheden voor het jaar 2023.
Duurzame ontwikkeling
1. Met het oog op de verduurzaming van onze productie- en waardeketens en met het oog op de nieuwe Europese wetgeving inzake zorgplicht, die grote gevolgen zal hebben voor onze ondernemingen, zal minister Zakia Khattabi het bedrijfsleven blijven steunen door nieuwe instrumenten te ontwikkelen, leernetwerken op te zetten voor specifieke sectoren en door de laatste hand te leggen aan de strategie "Beyond Food" om onze voedselketens duurzamer te maken.
2. Duurzame ontwikkeling is de afgelopen decennia steeds belangrijker geworden, vooral sinds de aanneming van de 2030-agenda en de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling. Desondanks is de bevoegde administratie nooit versterkt opdat zij de verduurzaming van andere overheidsdiensten, de particuliere sector en de belanghebbenden kan opvolgen. Vandaar het van belang dat het SFDI (Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling) wordt versterkt.
3. Volgens het adagium "regeren is plannen" wil de minister bij de IFDD een kenniscel over kritieke grondstoffen oprichten om basiskennis te ontwikkelen en beleidsaanbevelingen te formuleren om de Belgische samenleving beter bestand te maken tegen grondstoffenschaarste en -tekorten. "België heeft een grondstoffen intensieve economie en daarom hebben we een strategie nodig voor kritieke grondstoffen. Een solide kennisbasis zal ons in staat stellen de nodige initiatieven te nemen om onze productie en consumptie zo te organiseren dat zij zo weinig mogelijk afhankelijk zijn van nieuwe grondstoffen, en de risico's van schaarste en tekorten aan grondstoffen te voorzien en erop te anticiperen," aldus Zakia Khattabi.
Klimaat
1. het federale Nationaal Energie-Klimaatplan wordt in de zomer van 2023 versterkt dankzij mijn geïnitieerde mechanisme voor klimaatgovernance, maar ook dankzij de conclusies van de klimaatrondetafels die dit najaar plaatsvonden over de thema's fiscaliteit en duurzame financiering, energie, vervoer en mobiliteit, overheidsgebouwen en circulaire economie. De laatste van deze rondetafelgesprekken, die in samenwerking met de bevoegde federale departementen en overheidsinstellingen worden georganiseerd, vindt plaats op 6 december.
2. Een federale klimaatwet zal een rechtsgrondslag vormen voor het door Zakia Khattabi opgezette federale klimaatbeheersmechanisme.
3. Het coördinatieorgaan voor de analyse en evaluatie van de klimaatverandering wordt in 2023 operationeel. Dit federale kennis- en multidisciplinaire centrum zal onder toezicht staan van de minister van Klimaat en Milieu, die de taken onafhankelijk uitvoert en aldus neutrale en objectieve risicobeoordelingen en aanbevelingen garanderen. Het orgaan zou verslag uitbrengen aan de Nationale Veiligheidsraad, waarvoor nu de minister van Klimaat en Milieu zou worden uitgenodigd.
Milieu
1. Om aan te dringen op een vermindering van de handel in kritieke uitheemse soorten en ingevoerde ontbossing, om de bescherming van de zee en van Antarctica te vergroten en om een voorbeeld te stellen voor het beheer van federale domeinen, zal de minister het werk dat op internationaal niveau is verricht, voortzetten. Voor CITES en invasieve vreemde soorten, voor de aanwijzing van beschermde mariene en Antarctische gebieden, voor productie en consumptie met respect voor de wereldwijde biodiversiteit (inclusief ingevoerde ontbossing), en om ervoor te zorgen dat onze regering het goede voorbeeld geeft bij het beheer van federale domeinen (BiodiversiScape, in samenwerking met federale partners van de Gebouwen, de Spoorwegen en het Leger).
2. Met de goedkeuring van het federaal plan ter vermindering van biociden en het derde nationaal actieplan voor milieu en gezondheid zal de minister de impact van biociden verminderen en nieuwe nationale milieu- en gezondheidsacties opstarten. Zij zal bij koninklijk besluit een verbod voorstellen op de uitvoer van de meest giftige producten, die op de Europese markt verboden zijn.
3. De verschillende hefbomen (wetgeving, subsidies en capaciteitsopbouw) zullen worden ingezet om de overgang naar de circulaire economie te versnellen en de veerkracht en duurzaamheid van ons economisch systeem te vergroten: er zullen nieuwe voorstellen worden gedaan om het gebruik van plastic voor eenmalig gebruik te bestrijden, invoering van een herstelbaarheidsindex, oproepen voor projecten om de sector van de circulaire economie te stimuleren, observatorium voor kritische schaarse materialen, etc.
Green Deal/ Just Transition
In het kader van de Staten-Generaal voor een rechtvaardige overgang;
1. Er zal een burgerpanel worden georganiseerd om van de ervaringen van de burgers te leren en het debat te democratiseren en te populariseren. De burgers worden geloot en het panel zal representatief zijn en de diversiteit van onze samenleving weerspiegelen. De participatie van de groepen in onze samenleving die het meest worden beïnvloed door deze transitie zal worden aangemoedigd. Het gaat om mensen in onzekere situaties, werknemers in vervuilende bedrijven, jongeren, minderheden, enz. De Agora zal zich concentreren op één vraag: "Aan welke voorwaarden moet de transitie voldoen om rechtvaardig te zijn?
2. Er zal een Forum voor een rechtvaardige transitie worden opgericht om maatschappelijke organisaties de kans te geven samen te komen rond een gemeenschappelijke visie en te leren van hun deskundigheid. Het intersectorale karakter van Just Transition houdt in dat de klassieke focus van de sociale dialoog wordt verruimd tot een maatschappelijke dialoog. Het doel is dat het forum kan leiden tot gemeenschappelijke conclusies die vervolgens worden omgezet in de adviezen van de officiële adviesorganen over het thema van een rechtvaardige overgang.
3. Er zal worden gezorgd voor een follow-up door het Hoog Wetenschappelijk Comité voor een Rechtvaardige Transitie. Het Hoog Comité zal een interdisciplinair rapport opstellen over de beste manier om een rechtvaardige overgang in België te organiseren. Het eindverslag wordt begin april 2023 verwacht.
Meer info :