PB | IPCC-rapport: “Voor inactie wordt een hoge prijs betaald aan mensenlevens en op economisch vlak”

Terwijl de energiecrisis noopt tot het beheren van de urgentie in alle nood worden wij door het IPCC en zijn nieuw rapport eraan herinnerd dat er ook een klimaaturgentie is. Na de eerste twee rapporten die betrekking hadden op de wijze waarop onze planeet wordt opgewarmd door de verontreiniging als gevolg van broeikasgassen en op wat dit betekent voor het leven op aarde, is dit derde en laatste rapport toegespitst op de beperking van de klimaatverandering, met name op de maatregelen die moeten worden genomen om de klimaatverandering af te remmen. 

In het verlengde van de vorige rapporten geeft dit rapport opnieuw aan dat we sneller en verder moeten gaan.  Met de huidige verbintenissen van de verschillende landen zitten we op een catastrofale koers, ruim boven een opwarming met 2 graden.  Het IPCC verwelkomt de verbintenis van Europa en van andere landen om koolstofneutraal te zijn tegen 2050, maar wijst er nogmaals op dat het eerst en vooral belangrijk is om de 2030-doelstelling te halen, met name een vermindering van de broeikasgasuitstoot met 45% wereldwijd. Voor België dit op zijn minst uitmonden in de verbintenis van ons land binnen het ‘FitFor55’-pakket, dat een vermindering van de Europese emissies met 55% beoogt.  

Sinds de laatste reeks IPCC-rapporten acht jaar geleden zijn de broeikasgasuitstoot en de temperatuur verder blijven toenemen. Volgens de wetenschappers zouden de broeikasgassen met de helft moeten worden verminderd om de opwarming van de aarde te beperken tot anderhalve graad. “Hiervoor zal het noodzakelijk zijn om elk gebruik van fossiele brandstoffen geleidelijk aan af te schaffen, maar ook om de energiesystemen, de industriële systemen, de vervoersystemen, de steden, de gebouwen, enzovoort, om te bouwen. Het is ambitieus maar mogelijk. Dit is de boodschap van het IPCC ten aanzien van de wereld. Dat waren ook de conclusies van een studie die ik verleden jaar voor België heb voorgesteld over de 2050-visie en over de verschillende scenario’s naar klimaatneutraliteit in 2050”, zo wordt toegelicht door de federale minister van Klimaat Zakia Khattabi. 

Het IPCC heeft nog maar eens gewezen op de verantwoordelijkheid van de rijke landen: ze hebben het grootste aandeel in de klimaatcrisis, maar die raakt hen het minst. De rijke landen worden herinnerd aan hun verplichting om een eerlijke bijdrage te leveren aan de wereldwijde inspanning van vermindering van de broeikasgasemissies, maar worden er ook op gewezen dat ze de investeringen aanzienlijk moeten verhogen en het klimaat moeten financieren in de ontwikkelingslanden en de armste landen.

Hier in onze Westerse landen dwingt de oorlog in Oekraïne ons ertoe om het energievraagstuk in allerijl te heroverwegen. De lezing van het IPCC-rapport maakt duidelijk dat de noodzaak om snel onafhankelijk te worden van aardolie en gas uit Rusland moet aangegrepen worden als een aanzet om sneller onafhankelijk te worden van alle fossiele brandstoffen. We moeten weerstaan aan de verleidingen om terug naar de meest vervuilende energiebronnen te grijpen.

Dit rapport is eens te meer een alarmbel, maar ook een gids met de instrumenten en de hefbomen die moeten worden ingezet om de doelstellingen te halen. “De tendensen die zich daarin aftekenen verwonderen mij niet. De beleidslijnen en maatregelen die verleden jaar op federaal niveau werden uitgezet in het kader van de klimaatgovernance gaan in die richting met, onder andere, een verhoging van de klimaatfinanciering voor de armste landen, maatregelen voor energietransitie, voor een omschakeling naar circulaire economie, ...”, aldus nog Zakia Khattabi.

Het is nog mogelijk om het tij te doen keren, door alle hefbomen voor een koolstofarme economie aan te spreken en door onze productie- en consumptiepatronen op een andere leest te schoeien. “Want we weten dat niet alleen een hoge economisch prijs maar ook een zware tol aan mensenlevens wordt betaald voor inactie”, stelt de minister tot slot.